Coleccionistas de hórreos Unha funcionaria de Correos publica en Internet a maior guía de celeiros http://www.elpais.com/articulo/Galicia/Coleccionistas/horreos/elpepiautgal/20090312elpgal_18/Tes/
SILVIA R. PONTEVEDRA – Santiago – 12/03/2009
O hórreo máis alto de Galicia levanta do chan oito metros e medio, está no lugar de Cores (Ponteceso) e parece unha casa de tres plantas con portas e xanelas. Non ten pés. No seu lugar, hai unha planta baixa e pechada onde dormen as galiñas. Encima, no primeiro piso, os propietarios gardan patacas, castañas e trastes que xa non queren na casa. Cara atrás, crece unha azotea e, cara arriba, unha segunda planta aireada onde se almacena o gran. Aínda que non se aprecia na foto, este exemplar único de hórreo tamén ten un pombal. E todo o edificio está construído en pedra, até a canalización para a choiva.
Beatriz da Torre, funcionaria de Correos, sae ás tres de traballar e polas tardes, sempre que non chove, colle o coche e marcha de Santiago “á caza do hórreo”. Acompáñaa Fernando Rodríguez, ourensán, prexubilado de banca en Compostela e afeccionado á fotografía. Cada día aventúranse por unha ruta diferente e sempre atopan cousas novas. En 15 anos, pero de forma máis constante nos últimos cinco, lograron catalogar dous mil hórreos en toda a comunidade e sospeitan que van ter que seguir con estas excursións vespertinas para sempre. “Ata que me morra continuarei contando hórreos e non me dará tempo a acabar”, asegura esta funcionaria nacida en Marín, que viaxa sempre cunha cinta métrica, non vaia ser que algunha vez descubra un exemplar máis alto que o de Cores, máis longo que o de Araño (Rianxo), máis estreito que o de Portomarín ou con máis capacidade de almacenamento que o dos monxes mercedarios de Poio.
Este último celeiro ten un volume interior de 123,25 metros cúbicos e sostense sobre 51 pés. Neste caso, e na maioría dos hórreos grandes, cúmprese esa lei da física que nunca se chegou a escribir que di que a maior tamaño, máis posibilidade de que o dono do hórreo sexa un eclesiástico. “Está claro que os máis grandes son os das reitorais. Os curas almacenaban moito”, conta cun sorriso a perseguidora de hórreos. “E entre estes, o máis impresionante, perfecto, majestuoso, segue sendo o de Carnota”. O equipo estreou hai unha semana unha web na que mostra o seu catálogo. é a páxina máis completa sobre o tema, e nela pódense ver celeiros redondos, cadrados, en forma de ele e até un octogonal, en Lamas de Moreira (A Fonsagrada) feito de madeira e con tornarratos de lousa.
Nos pazos, aínda que puidese parecer o contrario, os hórreos son moito máis pequenos que nas casas parroquiais e polo xeral menos exquisitos que os dalgunhas vivendas máis pobres. Iso si, xunto ao hórreo, nas casas con capela, patín e ciprés, hai ás veces unha hórrea facéndolle compañía. Distínguese do seu macho porque é unha construción sobre pés máis ancha e máis cadrada. Entre os hórreos de máis de cen anos, “non hai dous iguais”. Agora si se fan en serie, pero basta un paseo entre Noia e Fisterra para descubrir a cantidade e a variedade. En cada zona hai un estilo, e dentro deste “hai tantos subestilos como donos, porque a xente é caprichosa”. Entre os adornos ou turulecos, “atópanse as cousas máis raras que un poida imaxinar”.
Beatriz da Torre e Fernando Rodríguez fotografaron raposos, cabezas humanas, campanarios de igrexa e até un avión despegando, labrado en pedra, que un propietario encargou hai xa moitos anos para substituír unha cruz que caeu. O hórreo máis antigo que atoparon estes catalogadores (a data está moi gastada, pero é de principios do século XVIII) está en Marín, e os máis traballados son os do “estilo Morrazo”, tan barrocos como o cruceiro de Hío. O máis adornado de todos é o de Salcedo (Pontevedra), que ten labrados con cunchas mesmo os pés. “Os hórreos son obras de enxeñaría”, defende a investigadora. “Os que gardan mel, ademais de tornarratos, teñen tornaformigas: un asuco na pedra sempre cheo de auga”. En Carballo, onde abundan os hórreos cadrados como na Mariña e na Fonsagrada, na planta baixa adoita haber un taller e, encima das sobrepenas, o adorno máis frecuente é un reloxo de sol. Todos estes reloxos son distintos, e na zona, até fai nada, a xente sabía lelos. O costume de miralos está a perderse, comentoulle un día unha veciña a De a Torre, “porque, con iso do cambio de hora, agora os reloxos de sol xa non funcionan como antes”.
MUSEO FERRO COUSELO 
Ana Chas said
Para ver mais reloxos de sol galegos, moitos deles enriba de hórreos, podedes visitar http://reloxosdesol.wordpress.com
un saúdo