Parece que o tempo non pasou por Santa María de Zobra, no concello de Lalín. Película documental de 1981 rodada nesta parroquia da Serra do Candán arredor dos labores de cultivo, a elaboración do liño e o rico folklore que perdura nun dos últimos redutos que se conservan en Galicia e que levan camiño de perderse. Dirixiuna Daniel González Alén.
Archive for Tradicións
Fiadeiras de Zobra
El mayor conservatorio del mundo
http://www.elpais.com/articulo/Galicia/mayor/conservatorio/mundo/elpepiautgal/20100903elpgal_15/Tes
En Guláns (Ponteareas) todas las familias tienen algún músico entre sus miembros
CARLOS PREGO – Santiago
El caso de los Porto no es único en Guláns. Los Soto, los Carracedo, los Groba… Se suman a una lista que inició en 1870 el fundador de la banda, José Carracedo, y que ha pervivido desde entonces con el único parón de la Guerra Civil. Entremedias, las calles de esta pequeña parroquia de Ponteareas han visto crecer como músicos a Rogelio Groba, fundador de la Orquesta de A Coruña, o el flautista de la Real Filharmonía de Galicia Luis Soto. “En Guláns pasa lo mismo que en Austria, el 80% de la gente es capaz de leer una partitura”, apunta Soto. La tesis de Alicia la apoya también Anxo Porto, vicedecano de la Facultad de Ciencias de la Educación de Santiago y antiguo clarinetista de A Unión: “Mi padre tocaba el trombón y tenía muy buen ritmo. Tamborileaba sobre la mesa cada vez que escuchaba la radio y eso nos fue quedando a mí y a mis hermanos”. Que esa lactancia musical no prospere en todos los casos se debe, según Soto, a que “la música no siempre se vio como un medio de vida real, sino como un sobresueldo”. Las dificultades fueron más de las que son. Anxo Porto recuerda todavía el caso de Constante Porto, clarinetista principal, que llegaba cada enero con los dedos quemados por destilar aguardiente. “Los músicos nuevos creían que no podría tocar, pero lo cierto es que era un clarinetista excepcional, con muy buena técnica y sonoridad”. Eran los años en los que los ensayos se suspendían durante los meses de más trabajo y los instrumentos y uniformes pasaban de padres a hijos con su rosario de remiendos. “Los instrumentos se aprovechaban muchísimo. Se ataban con gomas, se llevaban al ferreiro para que los soldase… Se hacía lo imposible para que durasen”. El suyo es un caso ejemplar: cuando empezó, en los años 60, su abuela tuvo que vender un pino por 5.000 pesetas para comprarle un clarinete de 3.000. “El instrumento estuvo 15 años cambiando de manos hasta que conseguí recuperarlo”, comenta. Las ganas siempre pueden más que la necesidad y muchos músicos consiguieron prosperar tirando de ingenio. “Los jóvenes se iban a la mili para adquirir formación musical. Allí pasaban dos años rodeados de músicos profesionales y ensayando a tiempo completo”, comenta Anxo Porto. Incluso Rogelio Groba empezó sin más instrumento que sus propios labios y la memoria que más tarde le permitía silbar melodías como si las leyese en un pentagrama. Era él el encargado de recordarle el repertorio a los gaiteiros y marcar el tono de afinación. En 140 años de historia son infinitas las anécdotas acumuladas. Porto recuerda que el nombre inicial de la agrupación era Banda de Guláns hasta que, en 1935, el director José Carracedo rotuló un cartel con el nombre de A Unión. La decisión levantó polémica sobre si se debía usar A Unión o La Unión. Memorable es también la fragmentación en dos de la banda, en 1947, cuando convivieron en la parroquia A Unión y La Reconquista de Guláns. Dos bandas para una parroquia que podría alimentar a otras tantas, pero que al final volvieron a integrarse en una sola: A Unión de Guláns. “Cada banda tiene sus propias características y la de Guláns siempre destacó por sus maderas”, apunta Anxo Porto. Quien fue clarinete de la banda recuerda el “tono brillante” de sus melodías, que le impedía acompañarse de piano pero que le daba “una sonoridad propia”. Anxo tiene el mérito de ser además el sobrino nieto del primer gulanés que partió a Salceda para aprender solfeo y volvió a la parroquia con aquella innovadora herramienta que ahorraba horas y horas de memorización de las partituras. Viva como en su primer día, A Unión de Gúláns tiene en la actualidad 50 músicos y una academia con banda juvenil propia y escuela para mayores. Miguel Porto, su actual presidente, y a quien la tradición musical le arranca en su bisabuelo, tiene claro cuál es el secreto del buen estado de salud de la agrupación: “Las cerca de 30 actuaciones anuales y las parroquias en las que llevamos tocando todos los años desde hace dos décadas”. Entre los más jóvenes del lugar hay quienes ya han echado a volar por su cuenta y recorren Galicia de verbena en verbena con la charanga SDK, compuesta por músicos con una media de edad de 16 años.
Pouco máis de catro mil feirantes traballan co carné da Xunta
15.03.2010 Galicia-Hoxe
As citas “de toda a vida” para comprar e vender gando perden folgos en Galicia, a pesar de que se manteñen aproximadamente 400 convocatorias mensuais
As batas escuras, os bastóns, as boinas e os apertóns de ma ns para pechar un trato nunha fei ra do mapa galego son imaxes cada día máis difíciles de ver. E é que cada ano son menos os lugares nos que se celebran feirais nos que se manteña a outrora puxante venda de gando.
Aínda que non existe ningún re xistro actual fiable sobre este sector, segundo os calendarios especializados como O Mintirei ro verdadeiro ou o Zaragozano, dous de cada tres concellos galle gos manteñen as tradicionais feiras cunha periodicidade bimensual. Isto supón, en nú meros redondos, unhas catro centas feiras, mercados ou mer cadiños ó mes, repartidos por toda Galicia.
Na actualidade, en contadas destas citas mensuais se man tén a venda de gando, unha ac tividade na que a Xunta exerce o control veterinario en preto de sesenta concellos, en cuxos feirais aínda se comercia cos animais. A cifra serve para medir o nivel onde a actividade gandeira se resiste a morrer e aínda sobrevive nos tradicio nais mercados que se celebran na nosa xeografía.
Hoxe as transaccións de ga ndo concéntranse en conta das prazas e os xatos, porcos, ovellas e equinos caeron da maioría das feiras, que se manteñen reconvertidas en mercadiños, cunha importante actividade comercial, que move millóns de euros ó ano.
A pesar dese importante move mento económico que xeran estas convocatorias, non hai nin gún estudo serio que analice o potencial económico das fe rias en Galicia. Polo menos, Medio Rural, cámaras de comercio, concellos e a propia aso ciación de ambulantes de Galicia descoñecen o volume de nego cio deste sector e a existencia de traballos que o analicen.
A realidade é que moitas das feiras do calendario galego desapareceron xa polo des poboamento rural, sobre todo en Lugo e Ourense. Outras pervi ven, milagrosamente, reinventa das en mercado de barato e son as menos as que manteñen a puxanza de outrora, cando a fe ria era cita obrigada para boa parte da xente do campo.
Os polbeiros, o último signo de identidade
Nas catro provincias gale gas están acreditadas na ac tualidade, co carné que expe de a Xunta, pouco máis de 4.100 persoas como vendedores ambulantes. Son como unha tri bo nómade que cada día, co seu negocio ó lombo, se moven ós lugares onde se celebra unha feira ou mercado. Con eles van os polbeiros, o último sig no de identidade que se manté n invariable, desde hai décadás, nestas citas tradicionais.
E é que unha feira ou merca do do rural sen caldeiro de polbo “non é feira”, afirma Anto nio, un veciño de Monforte que non falla ás citas do 6 e o 24 de cada mes que aínda re sisten na capital de Lemos. Ambulantes e polbeiros son os que manteñen vivas unha fe rias nas que o comercio de gando foi substituído polos postos de abalorios.
EN PRIMEIRA PERSOA
“A crise nótase moitísimo”
“Son dunha familia de fei rantes e practicamente crecín e me criei no pos to de roupa dos meus pais, que agora levo eu”. Así se autodefine María del Pilar Jiménez, unha vendedora ambulante da lo calidade ourensá da Rúa que pasa a súa vida na estrada. “A nosa vida non é nada fácil”, e recoñece que a crise que estamos atravesan do “se nota moitísimo”, porque “as carteiras non se abren como antes”.
“O éxodo rural acabou ca venda”
Antonio Méndez, que emparentou cunha fa milia de veteranos ferralleiros artesáns de Lugo que levan tres xeracións acudindo a vender ás feiras, suma xa ás súas costas tres décadas co mo ambulante. Con todo, Antonio re coñece que “hoxe, a venda de útiles agrícolas é testi muñal”. Engade “o progre sivo abandono do campo acabou coa demanda de apeiros de labranza, que hai anos era un filón”.
“Ao pé do lar”, memorias de cociña
Unha completa exposición homenaxea a gastronomía do país. Á beira, as iniciativas “Pratos con memoria” e “Noites contadas”, recreando a maxia dos antigos relatos ao carón da lareira.
Vieiros – 31/01/2010
Imaxes, sons, cheiros e, por suposto, sabores. Velaí o abano de sensacións cos que a exposición Ao pé do lar, memorias de cociña, nos convida a percorrer dous mil anos de historia gastronómica. A cita será no Museo do Pobo Galego desde o vindeiro venres 5 de febreiro e até o próximo 7 de marzo.
A través de fotografías de gran formato, recreacións 3D, infografías, paneis interactivos e audiovisuais levarán, os visitantes poden seguir a evolución histórica da gastronomía galega, desde a Idade do Ferro até a modernidade. Un percorrido histórico que toma como referencia a cociña como espazo doméstico de elaboración de alimentos e como un lugar central da cultura galega e vai debullando as achegas culinarias e alimentarias de cada época.
Pratos con memoria e Noites Contadas
As cociñeiras Erundina Vázquez (Restaurante Ateneo de Piñor) e Inés Abril (Restaurante Maruja Limón, Vigo), baixo a coordinación do xornalista Miguel Vila recrearon para Ao pé do lar receitas de diferentes épocas que se poden consultar e recoller na exposición e que os visitantes poderán coleccionar nunha carpeta que se entrega ao inicio da mostra. Pratos como as papas pegas, a costrada, os bertóns recheos, o capón con ostras ou a tortilla ao ron percorren máis de dous mil anos de gastronomía galega en sabores. A maiores, durante o tempo que dura a exposición sete restaurantes composteláns ofrecerán os pratos recuperados para a ocasión: os restaurantes Abastos 2.0, Acio, Calderón, Garum, El Mercadito, o De Profundis – Hotel Monumento San Francisco e Pedro Roca.
Outra orixinal proposta de divulgación será o programa Noites Contadas. Unha serie de espectáculos nocturnos de narrativa oral ao redor dunha lareira recreada especificamente para as representacións, cando pechan as portas do Museo. Paula Carballeira (10 de febreiro), Quico Cadaval (11 de febreiro), Avelino González (18 de febreiro), Cándido Pazó (25 de febreiro), serán os encargados de recrear para os asistentes o ambiente e as temáticas das historias contadas ao redor do lume. E doutra banda, o mércores 17 de febreiro, o evento Marcelo Tejedor: comer a vida, no que o chef galego máis recoñecido internacionalmente narrará a partir da súa biografía as grandes transformacións da alimentación e da gastronomía en Galiza nas últimas tres décadas, acompañado dunha mostra fotográfica e da ambientación do DJ Javier Rial.
A exposición está comisariada polo xornalista e profesor da USC Manuel Gago. O equipo de expertos intégrano entre outros o historiador Xavier Castro, encargado dos contidos da exposición e Soledad Felloza na coordinación de produción, fotografía e didáctica.
Adiviñas e cabalos bravos
Clodio González Pérez- Galicia-Hoxe
Estes días pódense admirar no Museo do Pobo Galego, en Santiago de Compostela, dúas exposicións escolares que ocupan todo o primeiro andar do claustro de San Domingos de Bonaval, obra do arquitecto Domingo de Andrade. Moi diferentes en contidos e presentación, pero unidas polo feito de seren as dúas traballos escolares galardoados pola Fundación Antonio Fraguas Fraguas.
Os autores da primeira, a das adiviñas, son os nenos e as nenas do Colexio de Educación Infantil e Primaria A Cristina de Carballo. Non é tarefa doada pasar a palabra á imaxe, e máis cando se trata da representación plástica e sinxela de textos enigmáticos, verbo dos que cómpre cavilar -a veces dabondo- para chegar a descubrir o significado. Pero no caso desta exposición é doado, pois os visitantes descobren entre xogos e debuxos a importancia lúdica e pedagóxica das adiviñas, tan do gusto dos devanceiros, cando había que pasar o tempo (non matalo, como agora diante da televisión) á calor agarimosa dunhas achas de carballo.
Estamos na época da matanza do porco (Polo San Martiño, mata o teu porquiño, avisa o refraneiro), e por iso unha das adiviñas que antano non podía faltar estes días, logo de pendurar os chourizos no caínzo da lareira, era a seguinte, igual ou moi semellante a como a recollen os nenos e as nenas de Carballo: Pínguili pínguili estaba pingando/ e mínguili mínguili estaba mirando./ Se pínguili pínguili non pingara,/ mínguili mínguili non miraba. A resposta é os chourizos frescos que pingan e o gato que non deixa de mirar para eles, relambéndose de gusto polo que poida pasar.
Pero non todas as adiviñas deben ser antigas. O bo é cando a lingua segue creando, que está viva e anda co tempo e as innovacións, como ocorre con esta: Son doce coma un bombón/ duro coma o carbón,/ son parente do polvorón/ Que é? Un doce que agora non falta en ningunha mesa a noite de Nadal, pero non así antes en que era raro: o turrón.
A segunda exposición, totalmente distinta á anterior, tanto no tocante á presentación como ao contido, débese aos alumnos e alumnas do Instituto de Gondomar, fermosa vila do sur da provincia de Pontevedra. Con ela non só se quere dar a coñecer como se desenvolve a cría dos cabalos bravos ou explotados en réxime de liberdade, senón darlle pulo, tendo en conta que os animais poden constituír unha achega económica para os veciños e que tamén limpan os montes, evitando os incendios forestais.
No concello de Gondomar celébrase o curro de Morgadáns, e no lindeiro de Oia, os de Mougás, Torroña e A Valga. Non se sabe dende cando hai aquí cabalos bravos, pero non falta quen xa identifica a súa doma nalgún petroglifo protohistórico, como nun da parroquia de Viladesuso (Oia). O espectáculo daquela debía ser semellante ao que se repite agora unha vez ao ano: xuntar os animais, metelos no curro, marcalos, cortarlles as crinas, etc. Unha loita simbólica de dominio entre o home e o animal, da que sae sempre vencedor o primeiro non pola forza, senón pola destreza.
Ademais destes, en Galicia teñen lugar curros de cabalos nas catro provincias, pero sobre todo na metade norte da de Lugo (Cordal de Neda, Os Toxosos, O Xistral, Os Buios, A Gañidoira…), na metade occidental da da Coruña (Touriñán, Muxía, Buxantes, A Barbanza, Vimianzo…) e na de Pontevedra, no norte (Sabucedo e Amil), nos lindeiros coa de Ourense (Serra do Faro e Suído) e no sur, os xa citados de Gondomar e Oia, xunto cos do Galiñeiro e Paradanta.
Parabéns para os nenos e nenas de Carballo e Gondomar, e tamén para o profesorado por espertar neles a inquedanza polas nosas adiviñas e por coñecer o mundo dos cabalos bravos.
As Carreiras de Sacos, por Hugo Picallo
As carreiras de sacos practicábanas, principalmente con motivo das festas patronais, rapaces de tódalas idades, pero, sobre todo, mociños, pois require habilidade. Case sempre tiñan lugar no campo da festa e os gañadores acostumaban recibir algún premio aportado por algún establecemento comercial da zona.
Os participantes metíanse nun saco que ataban á cintura cunha corda ou agarraban simplemente coas mans, e a saltos ,pois doutro xeito non é posible, trataban de chegar á meta, alentados polos amigos e familiares adultos.
As frecuentes caídas facían o divertimento dos veciños que se xuntaban para velos. Aínda hoxe as carreiras de sacos forman parte dos programa de festas nalgunhas parroquias ou concellos.
Non está permitido agarrar nin empurrar aos contrarios.
É un xogo onde, alén da forza física, conta moito a coordinación e o ritmo corporal. Por regra xeral acostuman chegar os primeiros os que non sofren caídas ou enguedellan os pés no saco ao saltaren.
Gaña o primeiro que chegue, sen cometer faltas (caídas, empuxóns… ) ata a liña marcada como meta.
Material:
Sacos de tea: son os máis idóneos, coma os do penso de animais, aínda que son mellores os das patacas. Non serven sacos de papel, posto que non son resistentes e ao se mollar rompen.
Sacos de plástico: son resistentes pero teñen o inconveniente de ser moi esvaradíos, tanto para agarrar como para correr.
Variantes:
– Por parellas: Dous rapaces ou dous mozos de, aproximadamente, a mesma estatura meten un o pé dereito e o outro o pé esquerdo no saco, atándoo á altura das nádegas e pasándo os brazos por detrás saltan ó compás.
– Cun balón: De xeito individual cando non se teñen sacos, nalgunhas zonas usan un balón. Os participantes colócano nos xeonllos e saltan sen que o balón caia.
– De velocidade: Metidos os nenos nos sacos, trazan dúas liñas paralelas a certa distancia, por exemplo, dez metros. Nunha colócanse os corredores e a outra serve de meta. Gaña o que chegue antes á liña de meta calquera que sexa o número de caídas sufridas.
– De firmeza: Similar ó anterior, pero o gañador é o que salva a distancia entre a saída e a meta co menor número de caídas.
– De resistencia: O gañador será o que chegue máis lonxe da liña de saída de entre todos os que queden a pé. A medida que vaian tropezando e caendo os corredores quedarán eliminados da proba. O vencedor será o derradeiro xogador que quede en pé.
O San Roque de Sevil, por Carmen Miranda e Lorena Núñez 3ºB ESO, Lorena Fontenla e Cristina Rodríguez, 1º ESO
Ponte de San Roque (1)
De todas as festas hai unha tradición especialmente singular, que é a procesión de San Roque de Sevil. O santo é levado en procesión dende a igrexa parroquial de Cequeril até o Campo da Torre de Sevil, nun percorrido por todas as aldeas da parroquia a través de camiños que cruzan os lugares e sendeiros polo monte.
Segundo parece, a orixe da festa está nun ano de peste que matou animais en todas as casas. Tres mozas e dous mozos de Sevil fixéronlle unha novena a San Roque, avogoso dos animais, que continuou durante moitos anos, e quitaron ao santo en procesión. Dende aquela, deixaron de festexar o Carme e comezaron coa celebración do San Roque, fai disto máis de 90 anos.
Segundo o santoral, o San Roque é o 16 de agosto, pero en Sevil os veciños recordan a festa, desde sempre, o 21 de agosto. Descoñecemos o motivo real deste “cambio”, pero todo nos fai pensar que debeu pasar o mesmo que co Socorro de Cequeril: ao coincidir coas patronais da parroquia de Cuntis e co San Roque de San Martiño, en Moraña, trasladaron a data para asegurar o mantemento da festa.
Ponte de San Roque (2)
Actualmente a procesión sae ás 8 da mañá. Hai anos o percorrido era moito máis longo, polo que a hora de saída era ás 6:30 ou 7 da mañá. Ademais, dende que se fai o Socorro en Cequeril o dia 20, resulta máis difícil levantarse para acompañar a procesión, especialmente os mozos.
Da igrexa parroquial ía a Traselle –agora xa non pasa por este lugar-, A Penela, Cequeriliño, Mato, Camiño Vello de Mato- hoxe é monte pechado pero aínda se poden ver as ruínas dunha casa. A procesión pasa por un sendeiro que transcorre á beira destas ruínas, por debaixo dunha ponte-. De aí chega á estrada que une Cequeril con Campo Lameiro, logo vai á Rampla da Portela, camiña por unha vía romana e penetra en Vilar de Mato: primeiro recorre o Quinteiro de Arriba e despois o Quinteiro de abaixo.
En Portavezal cruza o río e vaise achegando a Sevil a través do monte. A única parada que fai a procesión é na taberna de Francisco Guimarei, no Agro Maior, en Sevil. Alí pousan o Santo e gaiteiros, cura e procesionais repoñen forzas cun grolo na taberna.
Continúa a procesión até chegar ao Campo da Torre, en Sevil, despois de percorrer toda a aldea, e alí celébrase unha misa campestre. Todo isto dura arredor de dúas horas, polo que estamos falando xa das once da mañá aproximadamente.
Ao remate, o San Roque é trasladado, esta vez xa en coche, até a igrexa parroquial de Cequeril e a unha do mediodía celébrase a misa cantada co santo xa de volta. Durante a procesión pasámolo moi ben. Bótanse foguetes, van tocando as gaitas, contámonos contos e, pola noite, hai verbena en Sevil.
Durante uns anos a procesión achegábase até a Hermida. Os veciños pedíranlle ao cura que lla levara, e como isto supuña máis cartos para a festa, non tivo inconveniente. Máis, despois duns anos, deixou de ir. Hai quen di que foi porque o percorrido se facía moi longo, pero tamén hai os que afirman que o cura fíxoo por non meterse no “territorio” do seu homólogo da parroquia de Cuntis, a que pertence A Hermida.
San Roque, avogoso dos animais
A xente esperaba a chegada da procesión para pasar un brazado de pabóns, espigas ou verzas polo santo e ofrecerllo logo aos animais. Tamén lle deixaban mandos de herba pola beira do camiño polo que pasaba o santo. Todo isto para que non lle entrara a peste aos animais durante o ano.
Despois facíase unha puxa en Cequeril, ao pé do cruceiro, ao remate da misa cantada. Formaban parte da poxa uñas de porco, “uvas dos paxaros”- acios de uvas que maduraban máis cedo-, espigas ou patacas que sobresaíran polo seu tamaño. O recadado era para o cura, como tamén os cartos que os parroquiais colgaban do santo ese día.
A ponte de San Roque
Ponte de San Roque (3)
O tramo máis fermoso da procesión e o que transcorre dende a aldea de Vilar de Mato para penetrar na de Sevil. Para isto, hai que cruzar o río Umia no Portavezal, concretamente na Fontiña. Chámase así, loxicamente, porque neste lugar hai unha fonte.
Para facer unha ponte os veciños de Sevil cortan dous eucaliptos o bastante longos para cruzar o rio e cúbrenos con garabullos que serven de base. Hai anos iso era moito máis difícil, xa que os donos das fincas de Portevezal ían vixiar para que non lle cortaran ningún abeneiro ou piñeiro. Isto obrigaba aos mozos a subir río arriba xuntando pólas de abeneiro para facer a ponte. No orzamento da festa incluían un paquete de puntas, necesarias para apuntala.
É costume que cada aldea limpe os camiños polos que pasa a procesión. Ademais disto, os de Sevil teñen que limpar o campo da festa e facer a ponte de San Roque. Fai anos a ponte ía en dous ou tres tramos. De ser así o primeiro tramo facíano os veciños de Vilar de Mato. A procesión serve para crear un camiño de comunicación entre Vilar de Mato e Sevil, dende que se fai a ponte de San Roque até que as riadas a levan rio abaixo. Isto era especialmente importante fai anos, cando poucos tiñan coche e tiñan que baixar ao Baño (Cuntis) andando. Os de Vilar de Mato atallaban un bo treito se usaban esta vía.
Ronsel, a conservación do patrimonio inmaterial
Malla en Valga
O patrimonio cultural inmaterial (ou PCI) é definido pola Unesco como “os usos, as representacións, as expresións, os coñecementos e as técnicas –xunto cos instrumentos que lles son inherentes– que as comunidades, os grupos recoñezan como parte integrante do seu patrimonio cultural”. Son os oficios tradicionais, os bailes, os xogos, as lendas orais, e tamén a lingua ou as formas de relacionarse coa natureza. En Galicia este patrimonio imprescindible para entendermonos como pobo está sendo catalogado e divulgado polo Proxecto Ronsel.
Trátase dunha iniciativa que naceu en 2007, mediante un convenio asinado entre as tres universidades galegas e as Consellerías de Cultura e Industria, para a realización do inventario, salvagarda e posta en valor do patrimonio cultural inmaterial do país.
Ronsel comezou por elaborar un Plan de Salvagarda e Posta en Valor para o Patrimonio Cultural Inmaterial de Galicia, no que se estudaron os cinco ámbitos nos que a Unesco divide o PCI –tradicións e expresións orais, artes do espectáculo; usos sociais, rituais e actos festivos; coñecementos e usos relacionados coa natureza, e técnicas artesanais tradicionais– e se deseñaron as liñas de actuación actuais.
Na páxina web do proxecto Ronsel hai xa máis dun milleiro de documentos e 72 horas de gravacións de vídeo e audio. Editáronse varias ducias de publicacións e puxéronse en marcha iniciativas como a Mostra de Patrimonio Cultural Inmaterial Galego-Portugués ou a colaboración anual coa asociación Ponte…as ondas! que divulga as tradicións galegas entre os alumnos do ensino obrigatorio.
Grazas ao traballo realizado, o proxecto ten hoxe documentados preto de cen oficios, como o de cesteiro ou pescador de anguías, e posúe un arquivo de 150 instrumentos tradicionais, tanto ferramentas profesionais como musicais ou lúdicas. Na súa web, poñen a disposición de todo o mundo máis de 800 páxinas de Word con distintos artigos sobre patrimonio cultural inmaterial, 800 fotografías sobre as distintas áreas que investigan, 48 horas de vídeo e 24 de audio, ademais de seis libros en formato PDF.
O Proxecto Ronsel editou tamén varios libros e discos, habitualmente destinados ao ensino, coma O quiquiriquí, con cantos de Nadal; Pelogato 24, con cantigas e xogos, e 13 lúas, sobre as formas de medir o tempo antes de que houbese calendarios e reloxos. Ademais, Ronsel ten unha serie de publicacións en inglés, francés, galego e castelán, pensadas para divulgar a cultura galega fóra das fronteiras do país. O primeiro destes libros cuatrilingües foi Contos de ida e volta, adicado ás narracións tradicionais –dispoñible na web en PDF–, e hai pouco que apareceu Instrumentos Tradicionais Galegos. Unha selección natural, sobre esquecidas ferramentas de son.
Fotos das familias do alumnado
O curso pasado fixemos unha pequena búsqueda de fotos antigas que o alumnado ten nas casas para sumalas ao fondos do Museo. A resposta non foi moi masiva, pero as que temos son moi significativas. A través delas podemos descubrir a historia das nosas familias, dos noso lugares, en definitiva, a nosa propia Historia. Grazas a Andrea, Javier, Lidia, Lorena, Maite, Natalia, Rubén e Tania. Premendo aquí podedes ver unha presentación con todas as fotos.
MUSEO FERRO COUSELO 