A billarda

Fundamento do xogo
O xogo consiste en tratar de chegar coa billarda ata o varal antes co teu contrincante, utilizando para o mesmo golpes que imos dando co palán na billarda, despois de levantala do chan co mesmo, e golpeala posteriormente no aire para enviala cara ao varal.
Normas do xogo
O xogo realizase nun campo de forma rectangular e cunhas medidas de 50 metros de longo por 20 metros de ancho. O campo ten marcado as medidas do mesmo cunha raia que une os puntos todos do mesmo. Ó mesmo tempo nun dos laterais de 20 metros ten marcado no centro un cuadrado de 60 cm X 60cm denominado zona de saque. No outro lateral está marcado o varal que ten unha medida de 3,60 metros de lonxitude. O varal non posue longueiro polo que prolongaremos a liña imaxinaria dos postes.
Todas as medidas anteriores son relativas, xa que nos adaptaremos en cada caso ás condicións do terreo no que vaiamos xogar.
Tendo o campo marcado comezamos a xogar.

Ler máis: http://www.usc.es/gl/servizos/deportes/santiago/xogos/billarda.html

 

Advertisement

Deixar un comentario

O noso aceite, por Clodio González Pérez

O Rodicio do tempo

Cada vez que paso polo Miño por Tui, sempre me chama a atención (e como a min, aos demais se están ao tanto da nosa flora), a presenza de vizosas oliveiras entre os demais cultivos, unhas nos arrós e outras mesturadas con outras árbores froiteiras. No norte de Portugal, na mesma estrema con Galicia, as oliveiras medran e dan olivas, mentres que desapareceron desta banda do río, cando na idade Media eran igual de abundantes, testemuñadas documentalmente e pola toponimia: así, por exemplo, do bispo de Tui dependía da Cámara das Oliveiras, formada polas tres parroquias de San Mateu, Santiago e San Lourenzo de Oliveira, pertencentes agora ao concello de Ponteareas.

Chama a atención actualmente a ausencia destas árbores en terras axeitadas para o seu cultivo como as do Ribeiro, nas que en tempos pasados medraron entre as viñas, así como tamén o facían nas partes agarimadas dos montes os soutos de castiñeiros. De ambos os dous case non queda rastro, agás na toponimia, pois ademais de que unha das antigas parroquias de Ribadavia se titulase ata o ano 1903 Santa María da Oliveira, tampouco faltan nomes de lugares testemuñando este cultivo, como Olivar, nos concellos de Cenlle e Toén.

A oliveira que campa no brasón da cidade de Vigo, neta da que medrou en tempos pasados dende non se sabe cando no adro da igrexa de Santa María (agora concatedral), igual que case todas cantas hai de par dos templos, endexamais deu froito, é brava, e o único produto son as poliñas que se lle cortan para bendicir o Domingo de Ramos, xunto coas do loureiro, trocadas nas últimas décadas por palmas importadas doutras terras. A oliveira é a nosa árbore funeraria e non o alcipreste mediterráneo.

Descoñécese a data da chegada aquí das primeiras oliveiras, orixinarias segundo parece de Asia Menor, pero igual foron traídas -ou estendido o seu cultivo de xa habelas antes- polos romanos, o mesmo que fixeron coas vides. No Museo municipal de Castrelos de Vigo pódese ver unha mola olearia (muíño de aceite) descuberta no lugar da Oliveira da parroquia de Teis, testemuño arqueolóxico de que o nome lle vén do cultivo destas árbores dende antigo, cando menos dende a romanización.

Lembro hoxe este froito case esquecido polo extraordinario traballo de Aníbal Cid Babarro, A oliveira e os muíños de aceite, galardoado co primeiro premio de investigación etnográfica da VIII Romaría Etnográfica Raigame da Deputación Provincial de Ourense.

Dende hai algúns anos téntase recuperar a produción de aceite, que agora se cingue case exclusivamente ao consumo doméstico, e non como antano que se vendía, constituíndo unha achega económica para o agricultor, que agora pode resultar máis substanciosa se se pensa no aceite ecolóxico elaborado de xeito tradicional, conservando intactos o sabor e as súas propiedades. Este é o obxectivo da Mostra do aceite de Quiroga, que ten lugar dende xa hai varios anos no muíño de Bendilló, os últimos días de febreiro.

Hoxe en día as zonas produtoras de aceite (ou que hai oliveiras, aínda que non se apañe o froito) cínguense case exclusivamente aos concellos de Quiroga e Larouco; pero antes tamén era importante noutros, como no de Vilardevós, onde se pode visitar o Museo da Oliveira, con todos os apeiros e trebellos para a obtención tradicional do aceite. A colleita das olivas é a partir do Nadal, pero depende do ano, por iso agora pouco falta para que empece.

Faláronme non hai moito dun restaurante que emprega aceite galego en pratos especiais, moito máis caro que o andaluz dada a súa escaseza, pero que se compensa coa calidade e coa diferenza, e non só por ser mellor ou peor, senón por ser distinto e tamén noso.

Será rendible plantar oliveiras nas terras en que as houbo antes e agora fican ermas e despoboadas?

Deixar un comentario

2010 in review

The stats helper monkeys at WordPress.com mulled over how this blog did in 2010, and here’s a high level summary of its overall blog health:

Healthy blog!

The Blog-Health-o-Meter™ reads This blog is doing awesome!.

Crunchy numbers

Featured image

A Boeing 747-400 passenger jet can hold 416 passengers. This blog was viewed about 2,700 times in 2010. That’s about 6 full 747s.

 

In 2010, there were 39 new posts, growing the total archive of this blog to 97 posts. There were 31 pictures uploaded, taking up a total of 11mb. That’s about 3 pictures per month.

The busiest day of the year was May 5th with 56 views. The most popular post that day was La arqueóloga que salió del museo .

Where did they come from?

The top referring sites in 2010 were centros.edu.xunta.es, search.conduit.com, blogger.com, blogoteca.com, and searchqu.com.

Some visitors came searching, mostly for museo ferro couselo, telurio, maquina de wimshurst, arquitectura tradicional de galicia, and xoguetes tradicionais galegos.

Attractions in 2010

These are the posts and pages that got the most views in 2010.

1

La arqueóloga que salió del museo April 2010

2

Ferrado, la medida imposible April 2010

3

La infancia más antigua December 2009

4

Mesego e Zoo, por Aitor Campos e David Castro (3ºA ESO) March 2010
2 comments

5

O XOGO DA RÁ, por Hugo Picallo October 2009

Deixar un comentario

Fiadeiras de Zobra

Parece que o tempo non pasou por Santa María de Zobra, no concello de Lalín. Película documental de 1981 rodada nesta parroquia da Serra do Candán arredor dos labores de cultivo, a elaboración do liño e o rico folklore que perdura nun dos últimos redutos que se conservan en Galicia e que levan camiño de perderse. Dirixiuna Daniel González Alén.

http://flocos.tv/curta/fiadeiras-de-zobra/alta/

Deixar un comentario

O museo do xoguete de Allariz, un recanto para evocar a infancia

Xornal

Unha caixa de cartón chea de xoguetes foi o xerme do que hoxe é o Museo do Xoguete de Galicia, con sé en Allariz. Conseguiu dende a súa fundación en 1995 converterse nun dos conxuntos museísticos máis visitados de Galicia ao conseguir no 2009, 12.000 visitantes. O benfeitor non foi outro que Alberto Oro Claro, veciño da vila, que gardaba numerosos aparellos cos que el mesmo e outros nenos xogaban hai tempo. A doazón serviu de escusa e unha achega particular empezou a chamar a outras que contribuíron a encher a planta baixa da Casa da Cultura, situada na céntrica rúa Portela. A día de hoxe, e segundo desvelan os técnicos do concello, as entregas á institución superan con creces a expectativas creadas. Carmen, unha das responsables, asegurou a Xornal: “O museo naceu para unhas 800 pezas e agora xa hai 1.400 e seguimos recibindo de moitos particulares”.

As visitas son constantes e a curiosidade esperta tanto en maiores, como en pequenos e pequenas, porque “aos que teñen máis idade recórdalle a súa infancia e para os nenos non deixan de ser instrumentos para pasar o tempo e divertirse”. Os máis interesados nas reliquias teñen a posibilidade ver un futbolín inglés feminino do 1917, doado por un anticuario, e tamén unha boneca de nome Merceditas, que data do 1910. Dende a institución afírmase que “estas pezas son as xoias que temos pero hai moitas máis”. A maioría están feitos con folla de lata, cartón e madeira e todos están ben protexidos en vitrinas repartidas polas distintas salas. Os que por costume teñen, cando van a un museo, experimentar co sentido do tacto, neste caso non poden porque todo esta fechado para salvagardar a integridade das coleccións.

Si se fai un percorrido pódese notar a evolución que sufriron os aparellos cos que os nenos e as nenas de antes se divertían. Hai unha importante colección de bonecas, perfectamente vestidas, co seu armario para gardar a roupas coas que se poden cambiar. Foi unha muller ourensá a que fixo entrega do equipamento destas bebés. Os roles sexistas tamén están presentes porque para os pequenos de antes os creativos só deseñaban coches, camións, palas, escavadoras e incluso o famoso Scalextric… Tamén hai xogos de mesa, peóns feitos de madeira, cartas e material didáctico empregado en tempos xa pretéritos nas escolas.

Os equipos técnicos do museo tamén pensaron nunha zona para que se poda xogar e probar a practicar cos xogos de enxeño: unhas cordas, coa que se entretiñan principalmente as rapazas, están a disposición dos e das visitantes para que fagan figuras xeométricas, outra posibilidade e o foco de sombras chinesas coas que se pode intentar facer un lobo con orellas ou un coello.

Non obstante, máis que xogar, o que o público quere é evocar a súa infancia cun “este tíveno eu”. Ocórrelles, por exemplo, os que cumpren 30 que recordan o Super Cine Exin coas aventuras de Peter Pan No País do Nunca Xamais ou as nais que confesan aos seus fillos: “Mira, esas bonecas pintadas a man, tamén as había na casa”.

A sona traspasou os lindes do concello de Allariz e son numerosos os colexios e institutos que piden á dirección unha mostra do que se atesoura na Casa da Cultura. As demandas son satisfeitas e dúas caixas cargadas con instrumentos de xogo trasládanse aos centros que o piden para que o alumnado poida gozar do que agora é parte de unha colección e non fai tantos anos só material común de xogo.

Deixar un comentario

Antón Cortizas: “A escola debe recuperar o patrimonio do xogo tradicional”

O brinquedo foi a escola da natureza, do aire libre, da comunicación e da identidade do grupo ó que pertencemos. Unha enorme riqueza cultural adurmiñada que Antón Cortizas esperta como vehículo de ensino          
M.J.CEBRO . SANTIAGO
Antón Cortizas, docente e escritor leva anos, ou toda a súa vida, indagando sobre o xogo tradicional galego e levándoo á súa práctica docente cos nenos. Hoxe no marco do Congreso de Materiais e Recursos Didácticos Innovadores que oraganiza Nova Escola Galega, co Concello de Santiago e a USC, exporá a tipoloxía do brinquedo tradicional e como se pode sacar proveito didáctico deste patrimonio.
Como se leva á aula a riqueza do xogo tradicional?
Todos e cada un deles encerra unha riquísima cultura lúdica que se está perdendo e cómpre recuperar a través da escola. Sempre que podo tento meter os aspectos lúdicos nas aulas, porque amais de ser cultura, motiva moitísimo. No meu caso, que dou Ciencias da Natureza a nenos de 1º e 2º da ESO, as posibilidades son inmensas. Unha simple saída ós arredores para ver a vexetación podería servir para ver que especies das que están ó noso arredor teñen finalidade lúdica. Pódense facer chifres, brincos, asubíos, colares, xoguetes para outtos xogos regrados… as posibilidades son inmensas. Pode aplicarse calquera xoguete, o curso pasado fixemos unha actividade que consistía nunha serie de experiencias coa auga, a través duns traballos prácticos realizados entre as materias de Ciencias de Natureza e Tecnoloxía. Tratábase de trebellos que funcionaban con auga. Un deles é un enredo lúdico, un xoguete que se fai con canas e auga, que asubía e imita o canto do merlo, é un exemplo. A consecución dese enredo supón buscar os materiais, traballar a lingua, as descricións, coñecer especies botánicas, traballar a habelencia manual e a psicomotricidade fina, utilización de ferramentas… un abano moi grande.
Na época das tecnoloxías da información e da comunicación, os rapaces descoñecen esta tradición.
Está moi perdida, mesmo entre os nenos que veñen das aldeas, porque entre outras cousas, poucos nenos hai no rural e non hai posibilidade de transmisión. Pero é moi grato comprobar que aínda aparecen pola aula enredos cos que se xogou sempre, e mesmo lle temos que chamar a atención, por lanzar avións de papel, facer asubíos coas mans ou facer tirabalas de papel. Aínda hai cousas que están vivas. Pero a cantidade está moi minguada. E unha misión que ten a escola é a de transmisión deste extraordinario patrimonio lúdico.
Responden os rapaces a estes contidos?
Falta o que antes era normal, o afán de xogar, de enredar e de construír parte do rapaz. Hoxe hai que empurralos, porque falta a transmisión e polo tanto non saben que se pode xogar cunha corda, un pau ou unha goma.
Calquera materia se pode aproveitar destes recursos?
O ensino pode recorrer a esta sabedoría sempre. É máis, un dos mandatos da Unión Europea é traballar por competencias básicas e iso quere dicir desenvolver as habilidades que o individuo debe densenvolver para poder desenvolverse na vida. Con calquera disciplina e calquera enredo pódese traballar iso. Cando ensinas ciencias naturais tamén estás ensinando lingua e se temos que tomar medidas utilizamos matemáticas, é unha globalidade, que tamén é o que suxire as competencias, no sentido de traballar desde distintos eidos da aprendizaxe. O brinquedo foi unha escola, a escola da natureza e do aire libre, a escola da tradición e da comunicación era unha forma de endoculturación, de absorber a forma de vida e de ser do grupo ó que se pertence e de aproveitamento do contorno. Xa que logo, a construción e uso do xogo tradicional son válidos para calquera materia, nivel e tipos de nenos. A escola ten que ser o máis lúdica posible, porque iso é cultura.
Como é o proceso de documentación sobre este patrimonio ?
Teño un libro publicado en Xerais, Chirlosmirlos. Enciclopedia do xogo popular, e agora traballo en Tastarabás, que sairá o ano que vén e é un catálogo do brinquedo tradicional e uso lúdido da natureza, no que se recollen case mil enredos realizados con materias que temos ó noso redor e materiais de reciclado. A documentación vén da miña propia experiencia de cativo, os recordos dos meus amigos e compañeiros de profesión que me axudaron a pescudar por distintas zonas de Galicia e polas que eu mesmo preguntei. E tamén hai moita información bibliográfica sobre xogos e enredos.

Deixar un comentario

Historias de vida, por Eva Gesto

Deixar un comentario

A Os Ancares en misión humanitaria

En 1968, estudiantes de Medicina de Santiago viajaron en expedición al rincón más apartado de Galicia para llevar medicamentos y asistencia a sus habitantes

S. R. PONTEVEDRA  –  Santiago EL PAÍS – 12-10-2010

“Mi padre me dijo que el mar es muy grande, tiene mucha agua y remata en una raya”, explicaba una niña a sus amigos un domingo en el atrio de la iglesia de Donís. En 1968, ningún rapaz de esta aldea de Os Ancares había ido a la playa, pero ese era el menor de sus problemas. Lo peor de su aislamiento, de la ausencia absoluta de asfalto y de un tendido eléctrico que a algunas localidades todavía llegó en tiempos de Fraga en la Xunta, eran la falta de asistencia sanitaria, el bocio, la tuberculosis, la imposibilidad de evacuar a enfermos, heridos y parturientas no siendo a pie por la nieve, acostados y atados sobre una escalera de mano a modo de angarilla.
Pero a aquellos pequeños de hace 40 años, lo que más les interesaba era saber con qué jugaban “los niños del mar”. “Pues juegan como vosotros: saltan a la cuerda, construyen casitas con piezas de madera, tienen trenes que andan como los de verdad, camiones de latón, y muchas otras cosas”, les respondió con su mejor voluntad aquel día de otoño el periodista Enrique de Arce, cronista para El Ideal Gallego de una expedición humanitaria que había llevado estudiantes del último curso de Medicina al rincón más olvidado de Galicia. “Nosotros no tenemos eso”, se lamentó entonces otro de los críos.

Ni los Reyes Magos se acordaban en su anual reparto de las aldeas de Donís, en Cervantes, donde los vecinos “vivían como pájaros en una jaula de cielo y tierra” una “existencia atormentada por la incomunicación”. La descripción es del propio De Arce, que acaba de rescatar en un libro (Os Ancares, a serra esquecida, Teófilo Comunicación) que será presentado este fin de semana en Piornedo los artículos resultantes de aquel viaje, con algunos comentarios añadidos que entonces, en pleno Franquismo, no podían salir publicados.

“Hay cosas que están en el libro que no están en las crónicas”, reconoce el autor. “Entonces ya no había censura previa, pero la autocensura que nos imponíamos los propios medios era peor”. Denunciar la dramática situación de los vecinos ignorados de la montaña, pagadores de impuestos que no recibían nada a cambio del Estado, cuando sólo el Estado podía remediar sus males, podía molestar a las autoridades. Y sólo un periódico en Galicia, aquel en el que trabajaba De Arce, podía hacerlo, en aquella época muy influyente y protegido por el paraguas de la Editorial Católica, que movía sus propios hilos en el poder.

Coincidió que el padre Roberto Cea, párroco de aquellas aldeas, mandó una carta de SOS a Pedro de Llano López, Bocelo, director de El Ideal Gallego en los mismos días de 1968 que en Santiago se empezaban a movilizar unos estudiantes que también optaron por telefonear al rotativo para difundir su iniciativa. José Manuel Vázquez Varela, alumno de Geografía e Historia, hoy catedrático de Prehistoria en Compostela, coordinaba a un grupo de futuros médicos (tres estudiantes de la facultad, Elena, Fernando y Gerardo) para llevar durante más de una semana asistencia sanitaria y fármacos a Os Ancares. La misión partió camino de la sierra, con el material que había logrado colectar, el 30 de septiembre de 1968.

La última vez que algún poderoso se había preocupado por desplegar algún sistema de comunicación con la montaña había sido cuando el marqués de Riestra mandó tender un cable de acero sobre el valle para llevarse los árboles, los mejores de España para fabricar traviesas de tren y barricas de Jerez.

En Os Ancares, en 1968, aquellos jóvenes expedicionarios descubrieron cosas para toda Europa inimaginables. Todas las vacas estaban tuberculosas y transmitían su enfermedad a la gente; habitualmente no había mucho más para comer que pan, castañas, patatas y tocino; el jabalí todavía se cazaba como en la prehistoria, varios hombres lo cercaban en la nieve y le dejaban clavados sus chuzos hasta que se desangraba; no había teléfono, ni había llegado la noticia de lo que había sucedido en París el pasado mayo. Tampoco tenía mayor importancia: este mundo era otro mundo, infinitamente más invisible que África para la Unesco y la Unicef. Al cumplir los siete años, los niños ya estaban listos para “subir a la braña”, a vivir solos durante tres meses cuidando el ganado, sin regresar al pueblo hasta septiembre.

Al año siguiente, dos antes de que el Estado construyese las primeras pistas, el periódico emprendió una nueva campaña solidaria. Llegaron donaciones de juguetes, mantas, ropa y vitaminas de toda Galicia, y 50 niños de Os Ancares viajaron en bus hasta A Coruña para ir al cine y bañarse en el mar.

Deixar un comentario

Cuatro bueyes fracasaron en el intento de abrir de nuevo la esfera metálica de Magdeburgo

Las jornadas de Ciencia en Acción concluyeron con la entrega de casi 20 premios
SANTIAGO/LA VOZ. 4/10/20104/10/2010
La curiosidad se centró ayer en el claustro del Rosalía de Castro, en donde se escenificó el famoso experimento de las esferas de Magdeburgo, expuesto por el físico alemán Otto von Guericke ante el emperador Francisco III en 1654. La recreación se realizó solo con pequeños detalles de diferencia con el de Guericke. A grandes rasgos, el físico alemán puso delante de los asistentes una esfera de cobre de medio metro de diámetro e hizo el vacío en su interior. Dos tiros de ocho caballos cada uno no fueron capaces de abrirla, pero sí lo fue cuando el aire penetró en su interior.
Bajo la coordinación del profesor Antonio Vidal, dos tiros con dos caballos cada uno de raza vienesa y procedentes de Quiroga emularon a sus antepasados equinos, pero tampoco consiguieron abrir la bola de hierro traída de Granada para la demostración. Y eso que tiraron con fuerza, hasta el punto de que uno de ellos dobló su rodilla y se fue al suelo y de que estuvieron a punto de derribar la mesa de Vidal con el material neumático. «A base científica disto é que se crea unha diferencia moi grande de presión entre o interior e o exterior, que fai que o aire presione desde fóra impedindo a separación das esferas», señala Antonio Vidal.
El experimento se encuadra en La XI edición de Ciencia en Acción que se ha venido celebrando de forma exitosa y participativa en el Rosalía de Castro, y que ayer concluyó con un acto de clausura en el que fueron entregados los premios Ciencia en Acción y Adopta una Estrella.
El primer premio especial del jurado le correspondió a Milenio , suplemento del Heraldo de Aragón . En el concurso Adopta una Estrella los premiados fueron Iván Nadal y Javier Medina. En cortos científicos los galardonados fueron ex-aequo un equipo del Instituto Geológico de Madrid y el cántabro Fernando Fernández.
Hasta un total de 18 premios fueron entregados en la ceremonia final a trabajos de divulgación científica, materiales didácticos, sostenibilidad, puesta en escena, laboratorio de matemáticas y biología, ciencia y tecnología, laboratorio espacial, ciencia, ingeniería y valores, demostraciones de física y demostraciones de química.

Deixar un comentario

Unha nena de Friol na escola de finais dos 70

Este vídeo emitiuse no programa Vivir Cada Día de TVE. É unha reportaxe de finais dos 70 que en 12′ nos conta a xornada dunha nena de 13,14 anos dunha aldea do Concello de Friol (Lugo) escolarizada no Grupo Escolar. Impresiona comprobar como cambiaron as cousas, parece moito máis antigo do que é. Para os nenos, e sobre todo para esta nena, a escola é un descanso. Na casa non para de traballar suplindo a finada nai, non importa que só sexa unha nena. Iso si, na escola non poden falar a súa lingua e falan un castelán que recorda ás estúpidas parodias do ‘galego’ que aínda fai algún imbécil. Un testemuño revelador dun pasado que hoxe, por desgraza, aínda non está superado. Impresionante e conmovedor.

Deixar un comentario

« Newer Posts · Older Posts »