Posts Tagged Tradicións

Fiadeiras de Zobra

Parece que o tempo non pasou por Santa María de Zobra, no concello de Lalín. Película documental de 1981 rodada nesta parroquia da Serra do Candán arredor dos labores de cultivo, a elaboración do liño e o rico folklore que perdura nun dos últimos redutos que se conservan en Galicia e que levan camiño de perderse. Dirixiuna Daniel González Alén.

http://flocos.tv/curta/fiadeiras-de-zobra/alta/

Deixar un comentario

El mayor conservatorio del mundo

http://www.elpais.com/articulo/Galicia/mayor/conservatorio/mundo/elpepiautgal/20100903elpgal_15/Tes


En Guláns (Ponteareas) todas las familias tienen algún músico entre sus miembros

CARLOS PREGO  –  Santiago

EL PAÍS – 03-09-2010 “Será cosa de la genética”. Es la única explicación que Alicia Porto encuentra a que, durante cuatro generaciones seguidas su apellido haya ido ligado a la banda de música A Unión de Guláns (Ponteareas). Maximino Porto, su abuelo, fue bombardino en 1920; Constante, su padre, brilló como clarinete solista en los 50; y ahora ella inculca la pasión por la música a su sobrino desde la dirección de una de las bandas más longevas de Galicia. El chico promete y presagia otras tantas generaciones de músicos.

El caso de los Porto no es único en Guláns. Los Soto, los Carracedo, los Groba… Se suman a una lista que inició en 1870 el fundador de la banda, José Carracedo, y que ha pervivido desde entonces con el único parón de la Guerra Civil. Entremedias, las calles de esta pequeña parroquia de Ponteareas han visto crecer como músicos a Rogelio Groba, fundador de la Orquesta de A Coruña, o el flautista de la Real Filharmonía de Galicia Luis Soto. “En Guláns pasa lo mismo que en Austria, el 80% de la gente es capaz de leer una partitura”, apunta Soto. La tesis de Alicia la apoya también Anxo Porto, vicedecano de la Facultad de Ciencias de la Educación de Santiago y antiguo clarinetista de A Unión: “Mi padre tocaba el trombón y tenía muy buen ritmo. Tamborileaba sobre la mesa cada vez que escuchaba la radio y eso nos fue quedando a mí y a mis hermanos”. Que esa lactancia musical no prospere en todos los casos se debe, según Soto, a que “la música no siempre se vio como un medio de vida real, sino como un sobresueldo”. Las dificultades fueron más de las que son. Anxo Porto recuerda todavía el caso de Constante Porto, clarinetista principal, que llegaba cada enero con los dedos quemados por destilar aguardiente. “Los músicos nuevos creían que no podría tocar, pero lo cierto es que era un clarinetista excepcional, con muy buena técnica y sonoridad”. Eran los años en los que los ensayos se suspendían durante los meses de más trabajo y los instrumentos y uniformes pasaban de padres a hijos con su rosario de remiendos. “Los instrumentos se aprovechaban muchísimo. Se ataban con gomas, se llevaban al ferreiro para que los soldase… Se hacía lo imposible para que durasen”. El suyo es un caso ejemplar: cuando empezó, en los años 60, su abuela tuvo que vender un pino por 5.000 pesetas para comprarle un clarinete de 3.000. “El instrumento estuvo 15 años cambiando de manos hasta que conseguí recuperarlo”, comenta. Las ganas siempre pueden más que la necesidad y muchos músicos consiguieron prosperar tirando de ingenio. “Los jóvenes se iban a la mili para adquirir formación musical. Allí pasaban dos años rodeados de músicos profesionales y ensayando a tiempo completo”, comenta Anxo Porto. Incluso Rogelio Groba empezó sin más instrumento que sus propios labios y la memoria que más tarde le permitía silbar melodías como si las leyese en un pentagrama. Era él el encargado de recordarle el repertorio a los gaiteiros y marcar el tono de afinación. En 140 años de historia son infinitas las anécdotas acumuladas. Porto recuerda que el nombre inicial de la agrupación era Banda de Guláns hasta que, en 1935, el director José Carracedo rotuló un cartel con el nombre de A Unión. La decisión levantó polémica sobre si se debía usar A Unión o La Unión. Memorable es también la fragmentación en dos de la banda, en 1947, cuando convivieron en la parroquia A Unión y La Reconquista de Guláns. Dos bandas para una parroquia que podría alimentar a otras tantas, pero que al final volvieron a integrarse en una sola: A Unión de Guláns. “Cada banda tiene sus propias características y la de Guláns siempre destacó por sus maderas”, apunta Anxo Porto. Quien fue clarinete de la banda recuerda el “tono brillante” de sus melodías, que le impedía acompañarse de piano pero que le daba “una sonoridad propia”. Anxo tiene el mérito de ser además el sobrino nieto del primer gulanés que partió a Salceda para aprender solfeo y volvió a la parroquia con aquella innovadora herramienta que ahorraba horas y horas de memorización de las partituras. Viva como en su primer día, A Unión de Gúláns tiene en la actualidad 50 músicos y una academia con banda juvenil propia y escuela para mayores. Miguel Porto, su actual presidente, y a quien la tradición musical le arranca en su bisabuelo, tiene claro cuál es el secreto del buen estado de salud de la agrupación: “Las cerca de 30 actuaciones anuales y las parroquias en las que llevamos tocando todos los años desde hace dos décadas”. Entre los más jóvenes del lugar hay quienes ya han echado a volar por su cuenta y recorren Galicia de verbena en verbena con la charanga SDK, compuesta por músicos con una media de edad de 16 años.

Deixar un comentario

O San Roque de Sevil, por Carmen Miranda e Lorena Núñez 3ºB ESO, Lorena Fontenla e Cristina Rodríguez, 1º ESO

Ponte de San Roque (1)

Ponte de San Roque (1)

De todas as festas hai unha tradición especialmente singular, que é a procesión de San Roque de Sevil. O santo é levado en procesión dende a igrexa parroquial de Cequeril até o Campo da Torre de Sevil, nun percorrido por todas as aldeas da parroquia a través de camiños que cruzan os lugares e sendeiros polo monte.

Segundo parece, a orixe da festa está nun ano de peste que matou animais en todas as casas. Tres mozas e dous mozos de Sevil fixéronlle unha novena a San Roque, avogoso dos animais, que continuou durante moitos anos, e quitaron ao santo en procesión. Dende aquela, deixaron de festexar o Carme e comezaron coa celebración do San Roque, fai disto máis de 90 anos.

Segundo o santoral, o San Roque é o 16 de agosto, pero en Sevil os veciños recordan a festa, desde sempre, o 21 de agosto. Descoñecemos o motivo real deste “cambio”, pero todo nos fai pensar que debeu pasar o mesmo que co Socorro de Cequeril: ao coincidir coas patronais da parroquia de Cuntis e co San Roque de San Martiño, en Moraña, trasladaron a data para asegurar o mantemento da festa.

Ponte de San Roque (2)

Ponte de San Roque (2)

Actualmente a procesión sae ás 8 da mañá. Hai anos o percorrido era moito máis longo, polo que a hora de saída era ás 6:30 ou 7 da mañá. Ademais, dende que se fai o Socorro en Cequeril o dia 20, resulta máis difícil levantarse para acompañar a procesión, especialmente os mozos.

Da igrexa parroquial ía a Traselle –agora xa non pasa por este lugar-, A Penela, Cequeriliño, Mato, Camiño Vello de Mato- hoxe é monte pechado pero aínda se poden ver as ruínas dunha casa. A procesión pasa por un sendeiro que transcorre á beira destas ruínas, por debaixo dunha ponte-. De aí chega á estrada que une Cequeril con Campo Lameiro, logo vai á Rampla da Portela, camiña por unha vía romana e penetra en Vilar de Mato: primeiro recorre o Quinteiro de Arriba e despois o Quinteiro de abaixo.

En Portavezal cruza o río e vaise achegando a Sevil a través do monte. A única parada que fai a procesión é na taberna de Francisco Guimarei, no Agro Maior, en Sevil. Alí pousan o Santo e gaiteiros, cura e procesionais repoñen forzas cun grolo na taberna.

Continúa a procesión até chegar ao Campo da Torre, en Sevil, despois de percorrer toda a aldea, e alí celébrase unha misa campestre. Todo isto dura arredor de dúas horas, polo que estamos falando xa das once da mañá aproximadamente.

Ao remate, o San Roque é trasladado, esta vez xa en coche, até a igrexa parroquial de Cequeril e a unha do mediodía celébrase a misa cantada co santo xa de volta. Durante a procesión pasámolo moi ben. Bótanse foguetes, van tocando as gaitas, contámonos contos e, pola noite, hai verbena en Sevil.

Durante uns anos a procesión achegábase até a Hermida. Os veciños pedíranlle ao cura que lla levara, e como isto supuña máis cartos para a festa, non tivo inconveniente. Máis, despois duns anos, deixou de ir. Hai quen di que foi porque o percorrido se facía moi longo, pero tamén hai os que afirman que o cura fíxoo por non meterse no “territorio” do seu homólogo da parroquia de Cuntis, a que pertence A Hermida.

San Roque, avogoso dos animais

A xente esperaba a chegada da procesión para pasar un brazado de pabóns, espigas ou verzas polo santo e ofrecerllo logo aos animais. Tamén lle deixaban mandos de herba pola beira do camiño polo que pasaba o santo. Todo isto para que non lle entrara a peste aos animais durante o ano.

Despois facíase unha puxa en Cequeril, ao pé do cruceiro, ao remate da misa cantada. Formaban parte da poxa uñas de porco, “uvas dos paxaros”- acios de uvas que maduraban máis cedo-, espigas ou patacas que sobresaíran polo seu tamaño. O recadado era para o cura, como tamén os cartos que os parroquiais colgaban do santo ese día.

A ponte de San Roque

Ponte de San Roque (3)

Ponte de San Roque (3)

O tramo máis fermoso da procesión e o que transcorre dende a aldea de Vilar de Mato para penetrar na de Sevil. Para isto, hai que cruzar o río Umia no Portavezal, concretamente na Fontiña. Chámase así, loxicamente, porque neste lugar hai unha fonte.

Para facer unha ponte os veciños de Sevil cortan dous eucaliptos o bastante longos para cruzar o rio e cúbrenos con garabullos que serven de base. Hai anos iso era moito máis difícil, xa que os donos das fincas de Portevezal ían vixiar para que non lle cortaran ningún abeneiro ou piñeiro. Isto obrigaba aos mozos a subir río arriba xuntando pólas de abeneiro para facer a ponte. No orzamento da festa incluían un paquete de puntas, necesarias para apuntala.

É costume que cada aldea limpe os camiños polos que pasa a procesión. Ademais disto, os de Sevil teñen que limpar o campo da festa e facer a ponte de San Roque. Fai anos a ponte ía en dous ou tres tramos. De ser así o primeiro tramo facíano os veciños de Vilar de Mato. A procesión serve para crear un camiño de comunicación entre Vilar de Mato e Sevil, dende que se fai a ponte de San Roque até que as riadas a levan rio abaixo. Isto era especialmente importante fai anos, cando poucos tiñan coche e tiñan que baixar ao Baño (Cuntis) andando. Os de Vilar de Mato atallaban un bo treito se usaban esta vía.

Comments (1)

Fotos das familias do alumnado


O curso pasado fixemos unha pequena búsqueda de fotos antigas que o alumnado ten nas casas para sumalas ao fondos do Museo. A resposta non foi moi masiva, pero as que temos son moi significativas. A través delas podemos descubrir a historia das nosas familias, dos noso lugares, en definitiva, a nosa propia Historia. Grazas a Andrea, Javier, Lidia, Lorena, Maite, Natalia, Rubén e Tania. Premendo aquí podedes ver unha presentación con todas as fotos.Na feira

Comments (2)